Börü Budun Kimdir ?
Türkiye’de 7’den 70’e herkesin ilgiyle ve severek izlediği Diriliş ‘Ertuğrul’ dizisi efektleri, müzikleri ve aksiyon sahnelerinin yanı sıra tarihi gerçekliğe uygun bir şekilde yazılan senaryosu ile de çok başarılı bir yapım olarak ön plana çıkıyor. Aksakallılar kimdir ?
Ertuğrul bey dönemini neredeyse tüm gerçekliğiyle izleyiciye aktaran dizide yer alan karakterler ve gruplar da tarihte önemli bir yere sahip. Hatırlarsanız geçtiğimiz bölümlerde Ertuğrul Gazi’yi gizli Türk teşkilatına götüren Artuk bey, ‘Aksakallılar’nin emri üzerine Ertuğrul beyin yokluğunda Kayı obasını bir ve diri tutmaya çaba gösterdi.
Ertuğrul beyi köle tüccarının elinden kurtaran ekibin de bu gizli Türk teşkilatının mensubu oldukları anlaşılmıştı. Ertuğrul beyin adını sorduğu savaşçı ismini ‘adsız’olarak açıklamış ve Ertuğrul beye bir takım gizli sorular sormuştu.
Aksakallılar nasıl kuruldu
Ertuğrul beyin görüştüğü ve icazet aldığı bu gizli Türk teşkilatı, kuruluşu Türklerin Orta Asya tarihine kadar uzanan bir geçmişe sahip. Dizide sık sık tekrarlanan replikler arasında yer alan ”Devletler yıkıp devletler kuran” dediği bu gizli Türk teşkilatı tarihte ‘Ak sakallılar’ veya ‘Börü Budun’ olarak biliniyor.
Tarihte kurulmuş olan Türk devletleri zora düştüğü dönemlerde veya yıkılmak üzereyken daima bir çıkış yolu bulmuştur. Türklerin ‘derin devleti’ ve ‘İstihbarat teşkilatı’ diyebileceğimiz ‘Börü Budun’ gizli teşkilatının bu süreçlerde etkisinin büyük olduğu tahmin ediliyor.
‘Börü Budun’ teşkilatının İslamiyet öncesi dönemde Çin ve komşu ülkelerde çeşitli ajanlık ve örgütlenmeler yapılması için kuruldu. Araştırmalara göre bu gizli teşkilat Göktürk hakanı Vezir Bilge Tonyukuk tarafından, İlteriş yani Kutluk Kağanın emriyle tahmini olarak 680’de kuruldu.
Karşı ordular ve milletler hakkında çeşitli ajanlar kullanarak bilgi toplamak ve sabote etmek gibi işler için kullanılan bu örgütün her dönemde ana kademesinin toplamda 50 kişiye yakın oldukları söylenmekte.Büyük Selçuk İmparatorluğunun kurulması da ‘Börü Budun’ üyesi olan subaşı Dukak’a verilen emir ile oğlu zeki ve etkileyici konuşmaları ile tanınan Selçuk Bey’in budun emrine alınması sonucu gerekli Türk Kavimlerinin desteği sağlanarak baş olması sonucunda gerçekleştirilmiştir.Türk obalarının Anadolu’ya girişini ‘Börü Budun’ tarafından istihbarat ağıyla donatılmış ve Bizans ordusunda moral bozucu etkenler oluşturulmuş şekilde teslim alan Sultan Muhammed Alparslan sağlamıştır.
Alâeddin Keykubad zamanında devlet işlerinde etkili olduğu söylenen ‘Börü Budun’ teşkilatı bir çok dergah şeyhi, yönetici ve padişahın da üye bulunduğu gizli tarikatlar kurarak genişlemeye devam etmiştir.
Aksakallılar ve Osmanlı Devleti
Ertuğrul Bey’in vefatından sonra, uçtaki Oğuz aşiretlerinin ittifakıyla, Kayı boyundan olduğu için, Osman Bey‘Börü budun’ yardımıyla hepsine baş olarak seçildi. Diğer Anadolu beyleri birbirleriyle uğraşırken Osman Bey bu teşkilatın desteği ve yol göstermesi ile, Bizans’la mücadele etti.
Bu sayede, 1288’de Selçuklu sultanının gönderdiği hakimiyet alâmetlerini alan Osman Gazi, böylece kendi nüfuz bölgesini ve oradaki reayayı (halkı) Bizans’a ve komşu beylere karşı koruma mesuliyetini yüklenmiş oldu. Selçuklu Devleti’nin başsız kalması neticesinde daha serbest hareket etmeye başlayan Osman Gazi, bağımsızlığını ilan etti.
Selçuklu ve Osmanlı devletleri döneminde varlığını sürdüren bu yapılanmanın günümüzde de varlığını sürdürdüğüne dair söylentiler vardır. Ayrıca Kurt başlı sancak dünyanın en eski istihbarat ve haber alma teşkilatı olduğu düşünülen ‘Börü Budun’ için bir gelenek ve simge halini almıştır.
BEYLİKTEN CİHAN İMPARATORLUĞUNA…
Ertuğrul Gazi’nin, oğlu Osman Gazi’ye bıraktığı 4800 kilometrekarelik beylik, 43 yıl içinde, üç mislinden daha fazla büyüyerek 16000 kilometrekareye ulaştı. Orhan Gazi ise, babasından devraldığı devletini, altı kat daha büyüterek, 95 bin kilometrekareye çıkardı. Nihayet, Murad-ı Hüdâvendigâr, 1361-1389 yılları arasında, devletini beş misli daha büyüterek, 500 bin kilometrekareye yükseltti. Artık aşiretten beyliğe geçen Osmanlı Devleti, imparatorluk yolunda emin adımlarla ilerledi.
Selçuklu ve Osmanlı devletleri döneminde varlığını sürdüren bu yapılanmanın günümüzde de varlığını sürdürdüğüne dair söylentiler vardır. Ayrıca Kurt başlı sancak dünyanın en eski istihbarat ve haber alma teşkilatı olduğu düşünülen ‘Börü Budun’ için bir gelenek ve simge halini almıştır.
Teknoloji ve Tarih
Ülkemizin ürettiği ve geliştirmekte olduğu yerli ve milli teknolojilerimizi görmek için aşağıdaki linke tıklaya bilirsiniz.
Kaynak: Bilgi Deryam
